A. Ik ben oprecht blij en verwelkom ze hartelijk.
B. Ik baal, maar zet mijn beste glimlach op en doe alsof ik het gezellig vind.
C. Ik laat ze binnen, draag ze over aan mijn partner en ga (geïrriteerd) mijn eigen ding doen.
D. Ik stuur ze gelijk weer terug naar de andere ouder.
Is je antwoord B, C of D? Lees dan gauw verder!
Dit is nou typisch zo’n voorbeeld waar de meeste stiefouders heel veel stress van krijgen. Je hebt als stiefouder nooit de volledige controle over wie er wanneer in je huis zijn.
De stemmetjes in je hoofd zeggen: ik kan ze toch niet wegsturen, want…
…het is toch ook hun huis;
…ze hebben hun papa/mama zo gemist;
…mijn partner is zo blij om ze te zien;
…ik kan een kind toch niet zijn/haar eigen moeder/vader ontzeggen;
…ach, zo erg is het ook allemaal niet.
Je denkt misschien dat niet iedereen tegelijkertijd zijn zin kan krijgen in dit voorbeeld. Jij krijgt je zin door je stiefkinderen weg te sturen, OF je partner en de kinderen krijgen hun zin door ze binnen te laten.
We zijn allemaal opgevoed met het idee dat het OF het een is, OF het ander. Dat er een winnaar en een verliezer is. De winnaar krijgt zijn zin en de verliezer schikt zich in.
Maar stel nou dat EN EN een mogelijkheid is? Nu denk je misschien: “No way, dat is ons nog nooit gelukt! Ik ben als stiefouder altijd degene die moet inschikken, toegeven en aanpassen.” Zolang je in deze gedachte blijft geloven, zal het je niet lukken om een oplossing te vinden waar iedereen blij mee is.
Sta eens stil bij deze vraag:
Wat zou het je opleveren als je de optie overweegt dat het WEL mogelijk is om aan ieders wensen tegemoet te komen?
We zijn geneigd om direct in oplossingen te denken: welke strategie lost het probleem op? In dit voorbeeld denken we algauw aan twee opties: de kinderen wegsturen OF de kinderen binnenlaten. In beide gevallen is er sprake van één of meerdere ontevreden betrokkenen. Waarom zijn zij ontevreden? Omdat hun behoeften niet ingevuld worden.
Om een oplossing te vinden die voor iedereen prettig is, is het dus nodig dat we een niveau dieper kijken: het niveau van de behoeften. Dezelfde behoefte kan door de ene persoon heel anders ingevuld worden dan door de andere persoon.
Laten we eens kijken wat ieders behoeften zijn in dit voorbeeld. Ik gok:
- je partner heeft behoefte aan contact met en zorgen voor zijn/haar kinderen
- de kinderen willen liefde en warmte ontvangen van hun papa/mama
- jij hebt behoefte aan rust en voorspelbaarheid.
Ik zoom even in op de behoefte van de stiefouder. Rust en voorspelbaarheid. De vraag is: hoe kunnen deze behoeften ingevuld worden, terwijl ook aan de wensen van de partner en de stiefkinderen voldaan wordt?
De stiefouder heeft twee behoeften, dus laten we per behoefte een aantal strategieën bedenken (ervan uitgaande dat de stiefouder geconfronteerd wordt met stiefkinderen die voor de deur staan, terwijl dat niet afgesproken was en dat de stiefouder er niet blij van wordt).
Behoefte: rust
Mogelijke strategieën: Een wandeling maken, krant lezen, televisie kijken, een dutje doen, glas wijn nemen, met de eigen kinderen iets leuks doen, rommelen in huis, alleen zijn of in stilte zijn, mediteren, sporten.
Behoefte: voorspelbaarheid
Mogelijke strategieën: voor nu: erkenning dat deze behoefte erg belangrijk is voor de stiefouder. Voor de volgende keer: Afspraken met de ex-partner nog eens doornemen. Met eigen partner afspreken wat te doen in dit soort situaties. Afspraken met de kinderen maken wanneer ze wel/niet op eigen houtje mogen aankloppen (buiten de omgangsregeling).
Je verlangen naar voorspelbaarheid is al direct in het gedrang zodra de stiefkinderen voor de deur staan. Dus op dit moment is het belangrijkste voor jou dat je erkenning krijgt voor je gevoel en je wensen. Wie die erkenning geeft maakt niet uit. Het kan je partner zijn, een vriendin, een ‘stiefbuddy’, of jijzelf.
Je zou tegen jezelf kunnen zeggen: “Mijn stiefkinderen staan voor de deur, terwijl mijn verwachting was dat ze er niet zouden zijn (waarneming). Ik voel me boos (gevoel), omdat het voor mij zo ontzettend belangrijk is dat ik weet waar ik aan toe ben (behoefte). Ik voel frustratie (gevoel), omdat ik erop wil kunnen vertrouwen dat gemaakte afspraken nagekomen worden (behoefte). Pffffff…..”
Je zult merken dat zodra jouw gevoel en verlangens benoemd zijn, de emotionele druk afneemt. Om in de toekomst je behoefte aan voorspelbaarheid niet in het nauw te laten komen, kies je een van de andere strategieën.
Maar nu is nog steeds je behoefte aan rust niet ingevuld. Denk eens mee hoe je die kunt invullen, terwijl ook je partner en je stiefkinderen krijgen wat ze willen. Daarbij kun je variëren met de locatie en met de tijd. Bijvoorbeeld:
- Je partner neemt de kinderen mee naar een speeltuin en jij gaat lekker rommelen in huis.
- De stiefkinderen en je partner blijven thuis en jij gaat een fijne wandeling maken.
- Je partner maakt een afspraak met de kinderen dat ze de volgende dag samen iets gaan doen en gaat nu met jou een wijntje drinken.
- Je verwelkomt de stiefkinderen en plant voor morgenavond een avondje sauna met je partner.
- Vul zelf in…….
Misschien denk je wel: “Tja, maar deze voorbeelden passen echt helemaal niet bij mij!” Dan zou ik je willen uitnodigen om een oplossing te bedenken die wel bij jou past. Daag jezelf uit om te denken in oplossingen waar iedereen blij van wordt. Waarbij iedereen een winnaar is en er geen verliezers zijn. Het zal heus niet altijd mogelijk zijn, maar als je de intentie hebt, zal het vaker lukken dan je denkt! Succes!
Door Mariska Matakupan-Jansen
