De poll op de website van de Stichting Stiefacademie Nederland (juli/augustus 2021) liegt er niet om: 42% van de stiefouders krijgt al buikpijn bij het idee met het samengestelde gezin op vakantie te gaan. Pittig, als je bedenkt dat, zeker in deze tijd, velen toe zijn om even te ontspannen en op te laden. Gelukkig is er ook een groep die het, ondanks uitdagingen, toch fijn vindt met elkaar op vakantie te gaan. Voor degenen die het als een uitdaging ervaren of zelfs buikpijn hebben, lees verder, hopelijk vallen er wat puzzelstukjes op zijn plaats.

Als je zorgen hebt en je gaat op vakantie heb je waarschijnlijk wel eens de hoop gehad dat je je zorgen even thuis kon laten. Maar nee, ze gaan net zo goed met je mee op vakantie. Zo gaan ook de dynamieken die spelen in een samengesteld gezin mee op vakantie. En ze worden zelfs vaak nog eens uitvergroot omdat alles zich vaak op een letterlijk veel kleinere oppervlakte afspeelt… en… no escape, tenzij je soms duizenden kilometers naar huis wilt rijden.

Uiteraard zijn er ook mooie voorbeelden op te noemen, maar… je kan de klok erop gelijk zetten; na de vakantie (ook na Kerstmis trouwens) melden zich een hoos nieuwe stiefouders aan in facebook groepen, op ontmoetingsinitiatieven en bij coaches: “De vakantie viel zo tegen, ik ben echt kapot. Ik heb me de hele vakantie een sloof gevoeld, een buitenstaander en op eieren lopend… Ziet hij dan niet dat het gedrag van zijn kinderen echt niet kan? Mijn kinderen zijn echt beter opgevoed…”. Een enkeling neemt zich zelfs voor om nooit meer met deze samenstelling op vakantie te gaan. Wat is hier aan de hand?

Met je samengestelde gezin op vakantie gaan is echt wezenlijk anders dan met het kerngezin van vroeger. Ook kennen we veel stiefouders die voorheen vrijgezel waren en nu met hun nieuwe partner en zijn/haar kinderen meegaan en ontdekken hoeveel aanpassing dit vraagt. Zoals Lotte (34) die vroeger met haar vorige vriend met z’n tweetjes mooie reizen maakte naar prachtige oorden ver weg en toen ze vrijgezel was met haar vrienden op een groot schip naar Denemarken zeilde. “En nu zit ik met mijn vriend en zijn twee jonge kinderen in een vakantiepark in Nederland met een heus overdekt subtropisch krijspaleis… en wat doe ik verder? Voor mijn gevoel vooral wassen draaien en speelgoed opruimen in dat veel te kleine vakantiehuisje. Hij lijkt álles goed te vinden van zijn kinderen, of ben ik nou zo kritisch?”

Moeilijkheid één kan al zijn om te plannen wanneer je gaat. Er zijn veel agenda’s om rekening mee te houden, zeker als beide partners kinderen hebben en exen ook weer nieuwe relaties. Gaan alle kinderen mee of alleen die van jou of van je partner, in dat laatste geval wordt er altijd iets gemist. Of eigenlijk wordt er altijd wel iets gemist tijdens de vakantie met je samengestelde gezin. Al is het maar een stukje vanzelfsprekendheid en ongecompliceerdheid van je vorige leven…

De 10 redenen waarom op vakantie gaan met je samengesteld gezin zo zwaar kan aanvoelen:

1. Kleine ruimte en eigen ruimte missen

Algemeen geldend: op vakantie zit je vaak op een nog kleinere ruimte met elkaar dan thuis (je zit misschien voor je gevoel de hele tijd met elkaar opgescheept), je moet het met elkaar doen en je kan nergens heen: “ik mis mijn eigen ruimte”, horen we vaak. Doordat je op elkaars lip zit, worden álle dynamieken ook op scherp gezet. Het lijkt of alles uitvergroot wordt… Tip: ga ook af en toe even alleen op pad en doe dan wat jij zelf wilt, waar jij van oplaadt! 

2. Hoge verwachtingen

Vaak associeer je de vakantie met rust en ontspanning, terwijl in de praktijk juist de onrust wordt aangewakkerd (zie punt 1). De verwachtingen vooraf bleken te hoog te zijn. Net zoals het bij het begin van het samenstellen vaak speelt dat de verwachtingen te hoog zijn, speelt dat dus ook hier. Tip: stel je verwachtingen bij.

3. Verschillende interesses (matchen niet)

Er zijn vaak verschillende vakantie routines en rituelen ingesleten met de kinderen en niet zelden spelen ook verschillende interesses. Het is vaak een hele klus om die zo bij elkaar te krijgen zodat iedereen het vakantiegevoel heeft. Praat hierover met elkaar, het liefst voordat de vakantie geboekt is, dus mooie tip voor volgend jaar! En, ook hier geldt: opsplitsen op vakantie vanuit verschillende interesses is geen falen, maar vaak juist een goed idee.

4. Het gevoel een buitenstaander te zijn (er niet bij horen)

Het gevoel er niet bij te horen, speelt vaak in een samengesteld gezin en in wezen ís het ook zo dat jullie niet bij elkaars vorige gezin horen waar de kinderen deel van uit maken. Dat was de situatie met de ouders van de kinderen samen en niet met jou. Probeer dus ook niet uit alle macht die plek te bemachtigen, want je komt van de koude kermis thuis. Tip: accepteer dat je niet bij het vorige gezin hoort met bijbehorende vakantieherinneringen en -rituelen. Jullie maken als nieuwe samenstelling vanzelf andere en nieuwe belevingen waar je later op terug kunt kijken en van kan genieten. Dit vraagt tijd.

5. Er wordt altijd iets of iemand gemist

Denk aan Lotte, die in het kinderzwembad, het even zo kan missen dat ze vroeger vrij en blij haar avontuurlijke vakanties vierde. Maar ook de kinderen kunnen bijvoorbeeld de andere ouder missen en dit in hun gedrag uiten (wat niet altijd te herkennen is als gemis). Erken dat het zo is en dat het tijd vraagt om te wennen aan de nieuwe situatie.

6. Gevoel op eieren te lopen (door de emoties die gevoeld, geuit of juist onderdrukt worden)

We horen vaak dat met name stief’moeders’ het gevoel hebben op eieren te lopen. Ze zien van alles en uiten het, met een gevoelige reactie van de kinderen of hun partner tot gevolg (hij ervaart zijn kinderen heel anders dan zij, het is immers zijn bloed). Of ze slikken het in en worden moe van alle gevoelens die ze onderdrukken…

7. Je een sloof voelen (dus alsnog hard werken op vakantie)

Het kan zo zijn dat je verantwoordelijkheden op je neemt die niet bij je horen (helaas ook vaak een valkuil van stiefmoeders). Tip: Kijk eens goed of dit niet aan de hand kan zijn en laat de verantwoordelijkheid bij de ouder van de kinderen.

8. Verschil in bloed(primaire)/stiefband en verschillende opvoedstijlen

En dan is er altijd die dynamiek: het is een verschil of je een bloedband/primaire of een stiefband hebt met de kinderen. Van je eigen ‘bloed’ kan je meer hebben en worden grenzen op een ander moment bereikt dat bij stief. Het onderscheid is er gewoon, je hiertegen verzetten kost alleen maar extra energie waar je op leeg kunt lopen. Daarnaast spelen er ook nog verschillende opvoedstijlen die het geheel niet eenvoudiger maken. 

(*met primaire band bedoel ik dat als er sprake is van donor/adoptie/pleeg dit niet bloedband is in de letterlijk zin van het woord, maar zij net zo goed de primaire verzorgers van de kinderen zijn)

9. Verdelen van aandacht

Een vakantie heeft niet hetzelfde ritme als thuis. Weet je thuis precies wanneer de kinderen er zijn en wanneer je tijd samen hebt, op vakantie is dat overhoop gegooid. Sommigen vinden dat juist fijn, maar anderen missen de voorspelbaarheid en de duidelijkheid wanneer je weer tijd hebt met je partner alleen. Deze tijd blijkt altijd zeer cruciaal, om bij elkaar op te laden en weer te voelen waar de liefde voor elkaar is: dit is immers de basis van het samengestelde gezin. Tip: spreek ook momenten samen af in de vakantie als dat lukt, of plan z.s.m. na je vakantie óók een vakantie of weekend samen weg.

10. Dieper liggende thema’s

Dit is voor iedereen anders en persoonlijk, maar je partner en zeker ook je (stief)kinderen kunnen enorme spiegels zijn voor thema’s die jou persoonlijk raken. Oude patronen vanuit jouw gezin van herkomst die geraakt worden. Je bent je er niet altijd bewust van dat dit gebeurt, maar globaal kan je stellen dat als iets (al is het ogenschijnlijk klein) jou dieper raakt dan nodig, dat er ook oude stukken geraakt worden. Tip: Neem dit serieus en ga er zelf mee aan de slag, dat gaat je zeker veel opleveren: meer rust bij jou geeft meer rust in het systeem.

Tot slot van dit artikel deel ik graag nog een belangrijk inzicht en een tip van een stiefmoeder met jullie:
Vaak wordt er gedacht dat nu je eenmaal een relatie hebt met iemand met kinderen, je ook samen op vakantie zou móeten, maar van wie? Ga gerust ook apart, met je eigen kinderen op vakantie bijvoorbeeld, of alleen of met vrienden. De ultieme tip komt van een stiefmoeder die deelnam aan ons online Stiefcafé: “Ga ook eens op ‘stiefvakantie’, even vrij zijn van het samengestelde gezin waar je veel liefde en energie in stopt, om even helemaal weer bij jezelf te komen”. En dit hoeft niet alleen met vakanties, maar kan je ook in het dagelijks leven integreren.

Ben jij echt aan vakantie toe om even bij te komen van de soms pittige rol die je hebt in je samengestelde gezin? En lijkt het je leuk een keer met een uitwaaiweekend van de Stichting Stiefacademie Nederland mee te gaan? Andere stiefouders te ontmoeten en lekker ontladen, stappen zetten in je stiefouderschap en vooral ook op te laden? Stuur dan zeker even een mail naar: karin@stiefacademienederland.nl om je interesse kenbaar te maken.


Door Karin den Hollander

Gerelateerde artikelen