BLOG door Marike Smilde |
Dit dilemma ken ik nog goed.
Je ‘bemoeien’ met de opvoeding of zelf gaan mee-opvoeden.
Doe je dat als stiefmoeder?
Een eenduidig antwoord is er niet.
Zeker niet in het begin. Zeker niet bij oudere kinderen. Wanneer dan wel? In de eerste fase in het samengesteld gezin is mee-opvoeden zeker niet aan de orde. Iedereen mag wennen aan de nieuwe situatie. En je wilt toch niet meteen worden beschouwd als politieagent. Trouwens waarom zou je ermee bemoeien? Je bent zelf ook nog de kat uit de boom aan het kijken. Als kinderen nog erg jong zijn en jullie wonen in één huis, kan het ervan komen. Zeker als ook je eigen kinderen er opgroeien, is één lijn trekken wel handig.
Toen ik bij mijn geliefde kwam wonen, waren zijn kinderen 7 en 5 jaar. Samen hadden we wat regels bij ons thuis bepaald en hun vader voedde op. En ik soms. Als ze zo jong zijn en hun vader is er niet, laat je hen niet de appelstroop op de muren smeren, dus je grijpt wel in. Is dat opvoeden of aanspreken? Daarover later meer.
Op een dag, een half jaartje later, wilde de oudste na het eten nog buiten spelen.
Hij kwam aanhollen: “Waar is papa?”
Ik: “Op zolder”.
Hij: Te ver. Marike, mag ik nog buitenspelen? En hoelang?”
Daar was het commitment. Ik kreeg toestemming een besluit te nemen. Het voelde als een nieuwe fase.
Bij oudere kinderen is opvoeden eigenlijk nooit een goed idee. Zij maken zich los van hun ouders en zitten niet te wachten op nog een volwassene, laat staan een opvoeder.
Mag je dan niks? Dat lijkt me wel.
Er zijn stiefmoeders die echt opvoeden. Vaak omdat ze vinden dat vader het erbij laten zitten. Ze maken samen afspraken en vader laat het -volgens hen- lopen. Aan hen de taak -zo vinden ze- om dit recht te trekken. Natuurlijk hebben ze een punt, maar is dit helpend? Het zorgt voor spanning tussen de partners. Stiefmoeder moet alles in de gaten houden, vader voelt zich gecontroleerd en de sfeer met de kinderen wordt er niet gezelliger op.
Veel stiefmoeders doen dit anders. En doen zichzelf tekort. Ze hebben last van gedrag van hun stiefkinderen, maar spreken hen niet aan. Ze verwachten dat hun partner dat wel doet. Dat gebeurt soms wel en soms niet. Het geeft een heel onmachtig gevoel.
Bij de één komt het ongemak duidelijk naar buiten, bij de ander slaat het naar binnen. Geen van beide stiefmoeders is er happy mee.
Een paar overwegingen:
De rol van jou als stiefmoeder
Welke rol wil je eigenlijk als stiefmoeder? Heb je daarover nagedacht en nagevoeld? En is dat jouw eigen keuze of is dat wat stilzwijgend van jou wordt verwacht? Dit is echt iets om attent op te zijn.
Vaders kunnen nog weleens heimelijk (meestal onbewust) de wens hebben om weer een kerngezin te willen vormen. En dat vraagt van jou een heel actieve en betrokken invulling van je rol als stiefmoeder. Los van of het goed is voor jou, is het niet goed voor de kinderen. Je komt daarmee op een plek die niet van jou is. Het wordt nooit meer een kerngezin! Je geliefde zal het verlies moeten aanvaarden dat er geen kerngezin meer is. Juist om het samengestelde gezin betere kansen te geven.
Dan is er nog de maatschappij die onbewust een beeld heeft van wat een stiefmoeder is en doet.
Mijn beeld is dat van vrouwen meer wordt verwacht in het stiefouderschap dan van mannen. Uit cijfers blijkt dat de stiefouder vaker een stiefvader is dan een stiefmoeder. Terwijl de rol van de stiefmoeder vaak als de lastigste wordt ervaren. Van een vrouw wordt verwacht dat zij in elk geval ‘moederlijke’ gevoelens zal (gaan) koesteren voor de kinderen en ook deelneemt aan de zorgtaken. Als zij zich te afzijdig houdt, past zij niet in het beeld dat wij van vrouwen hebben. Vrouwen verwachten dat vaak ook van zichzelf. Zij willen alles (te) goed doen, voelen zich ervoor verantwoordelijk een gelukkig stiefgezin te stichten en verwachten van zichzelf liefdevolle gevoelens voor de stiefkinderen.
Dit wordt ook beschreven in het pas uitgekomen boek van Johannes Mol ‘Stiefvadergezinnen’. Hij beschrijft dat dit de verwachting is van partners, buren, grootouders, docenten en zoals ik al aangaf, ook van stiefmoeders zelf. Zij kan niet zoals Mol beschrijft: “gewoon de vriendin van vader zijn”.
Ik ben een warm voorstander van goed nadenken welke rol je wilt hebben. Eerst voor je zelf bepalen en daarna bespreken met je geliefde. Terugkijkend heb ik dat zelf (ook) onvoldoende gedaan. Zeker met jonge kinderen rol je er zo snel in.
En toch… voel en denk na wat je wilt, maak je eigen keuze.
Samen met je geliefde
Wel of niet opvoeden, aanspreken, deelnemen aan het samengestelde gezin, alles kan alleen samen met je geliefde.
En realiseer je daarbij het volgende over geven en nemen:
Geven en nemen is nooit in evenwicht met kinderen. Ouders geven meer en kinderen nemen meer. Dus dat vader dingen niet ziet? Hij is meer vergevingsgezind. Vanuit de bloedband accepteert hij meer en geeft hij gemakkelijker. Terwijl wij merken dat de disbalans tussen geven en nemen lastig is, omdat het niet onze kinderen zijn. En daarom zien wij alles en sporen vader aan om zijn rol te pakken.
Accepteren dat geven en nemen niet in balans is, is belangrijk en tegelijkertijd je grenzen in de gaten houden is evenwichtskunst.
Als er dan ook nog meer van je wordt verwacht dan je wellicht bereid bent te geven, wordt de inspanning wel heel zwaar. Dat maakt de rol van stiefmoeder lastig.
Aanspreken is geen opvoeden
Ik zou het wel van de daken willen schreeuwen.
Wat is opvoeden? Dat is het actief begeleiden van een kind bij de ontwikkeling tot een zelfstandig, liefdevol en verantwoordelijk mens.
Aanspreken is aangeven dat bepaald gedrag ongepast is of de ander over je grenzen gaat.
Ik heb een handig hulpmiddel voor je.
Wat zou je doen als het niet gaat om gedrag van je stiefkind, maar van een huisgenoot of een logé? Bijvoorbeeld je broer of een vriendin? Als je dan zou aanspreken, kan dat dus ook bij je stiefkind. Ook als je besloten hebt meer vanaf de zijlijn bij zijn kinderen betrokken te zijn. En aanspreken is altijd vanuit verbinding en respectvol.
Wanneer kun je aanspreken?
- Als het gedrag rechtstreeks tegen jou is gericht
- Als je vroeg op moet en de ander laat thuiskomt en lawaai maakt
- Als je ongevraagd commentaar krijgt op je kleding
- Als ze zich bemoeien met je gesprekken
- Als ze geen rekening met je houden
Maak je eigen keuzes over je rolinvulling, werk samen en spreek aan.
Zo krijg je meer regie over je eigen leven.
www.stiefmanagement.nl
Foto: Unsplash ©Tamanna Rumee
